مظفر بن شمس برهان بلخیبرهان بلخی، وی از اخلاف ابراهیم بن ادهم، صوفی نام آور ایرانی و از شاعران قرن هشتم بود. ۱ - معرفی‌برهان بلخیبرهان بلخی ، مظفر ، برهان الدّین مظفّربن شمس بن علی بن حمیدالدین ، از شاعران قرن هشتم ، اهل بلخ وی از اخلاف ابراهیم بن ادهم، صوفی نام آور ایرانی در قرن دوم، بود. پدرش، سلطان شمس بلخی، او را، در زمان سلطنت سلطان محمّدبن تغلق (حک: ۷۲۵ـ۷۵۲) در دهلی، به هند برد و پس از اقامتی کوتاه در دهلی، به بِهار، شهر کوچکی در هشتاد کیلومتری جنوب پَتْنَه، نقل مکان کرد و تا پایان عمر در آن‌جا ماند. برهان بلخی، که در آن هنگام (ح ۷۵۵ یا ۷۵۶) جوان و علم آموخته بود، به حلقة مریدان شرف الدین احمدبن یحیی، از مشایخ صوفیان محل، پیوست و بعدها خلیفه او شد. چند سال در بنگال و مکه بود، ولی سرانجام به شهری که در آن ارشاد شده بود بازگشت و تا هنگام مرگ در ۷۸۸ (یا به گفته برخی ۸۰۳) در آن‌جا ماند. جانشین او، برادرزاده‌اش، حسین بن معزّالدین، بود. او برهان تخلص می‌کرد. اشعاری متوسّط، عمدتاً غزل، به زبان فارسی سروده است. مجموعه‌ای از اشعار عرفانی او به چاپ رسیده و مجموعه‌ای از نامه‌ها و نیز رساله‌ای در بدایت و نهایت درویشی از او بر جای مانده، ولی آثار دیگر او در دست نیست. ۲ - فهرست منابعمظفربن شمس برهان بلخی، مجموعة اشعار مولانا برهان الدین مظفر شمس بلخی، چاپ سیّد حسن، پتنه ۱۹۵۸، مقدمة انگلیسی؛ (۱) ذبیح الله صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج ۳، تهران ۱۳۶۳ ش، ص ۱۰۵۶ـ۱۰۵۸. ۳ - پانویس۴ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «برهان بلخی»، شماره۱۱۲۳. |